Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ
Έχουμε σκεφτεί ποτέ πόση σημασία παίζει στη ζωή μας το νερό;
Α.
Σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες, το 70% της επιφανείας της γης είναι γεμάτο νερό, αλλά και το σώμα μας συγχρόνως αποτελείται κατά 70-90% από νερό.
Άλλωστε κι εμείς, που ζούμε στον όμορφο και ξεχωριστό τόπο της Ελλάδος, συχνά πυκνά βλέπουν τα μάτια μας τον υδάτινο αυτό όγκο, που περιβάλλει την πολύπαθη αυτή περιοχή του πλανήτη μας, πώς, αυτό το υγρό στοιχείο, υπάρχει παντού, στον ουρανό, στα βουνά, στις θάλασσες, στα ποτάμια και τις λίμνες και είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τη ζωή του ανθρώπου.
Α.
Σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες, το 70% της επιφανείας της γης είναι γεμάτο νερό, αλλά και το σώμα μας συγχρόνως αποτελείται κατά 70-90% από νερό.
Άλλωστε κι εμείς, που ζούμε στον όμορφο και ξεχωριστό τόπο της Ελλάδος, συχνά πυκνά βλέπουν τα μάτια μας τον υδάτινο αυτό όγκο, που περιβάλλει την πολύπαθη αυτή περιοχή του πλανήτη μας, πώς, αυτό το υγρό στοιχείο, υπάρχει παντού, στον ουρανό, στα βουνά, στις θάλασσες, στα ποτάμια και τις λίμνες και είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τη ζωή του ανθρώπου.
Δεν υπάρχει σχεδόν καμία βιολογική λειτουργία, όπως τονίζει ο Διδάκτωρ της
φυσικής επιστήμης Βασίλειος Πετρουλέας, στην οποία να μην συμμετέχει το νερό.
Αυτό δίνει ζωή σε ολόκληρη τη δημιουργία. Γι’ αυτό έχει τονιστεί πάρα πολύ
σωστά: «το νερό περιβάλλει τη ζωή και περιβάλλεται από τη ζωή. Χωρίς νερό ζωή
δεν μπορεί να υπάρξει».
Β.
Πόση σημασία, ακόμη, παίζει στη ζωή του πλανήτη μας η παρουσία της βροχής! Γι’ αυτό και όταν δεν υπάρχει το φαινόμενο αυτό, η Εκκλησία μας με τις δεήσεις και τις προσευχές της, αφού επικαλείται και τη μεσιτεία του ενδόξου Προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου, παρακαλεί το Θεό να χαρίσει στη γη «όμβρους ειρηνικούς» για την καρποφορία της και για τη συντήρηση του ανθρωπίνου γένους.
Αλλά και κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, πάλι η Εκκλησία εύχεται «υπέρ ευκρασίας αέρων, όμβρων ειρηνικών, δρόσων αγαθών, καρπών ευφορίας, τελείας ευετηρίας και του στεφάνου του ενιαυτού της χρηστότητός σου». (Θεία Λειτουργία Αγίου Ιακώβου).
Το αυτό συναντάμε και σε ένα άλλο λειτουργικό κείμενο, που αποδίδεται στον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο: «μνήσθητι Κύριε, των υετών και των σπορίμων της γης, εύφρανον πάλιν και ανακαίνισον το πρόσωπον της γης, τους αύλακας αυτής μέθυσον, πλήθυνον τα γεννήματα αυτής, παράστησον ημίν αυτά εις σπέρμα και εις θερισμόν, και νυν ευλογών ευλόγησον, της ζωήν ημών οικονόμησον».
Το νερό ξεκουράζει το βλέμμα μας, μάς τρομάζει κάποιες φορές με τη δύναμή του, μας γοητεύει κατά την περίοδο του χειμώνα, μας συγκινεί η ομορφιά των δημιουργημάτων που υπάρχουν στο βυθό του και θα πρέπει να μας προκαλεί το θαυμασμό και τη δοξολογία του Αγίου Τριαδικού Θεού, μπροστά σ’αυτό το κάλλος της δημιουργίας.
Θυμάμαι το Γέροντα Παΐσιο που έλεγε χαρακτηριστικά: «όταν βλέπεις τη βροχή και το χιόνι και όλα όσα πλούσια μας παρέχει ο Θεός, τότε θα πρέπει να αισθάνεσαι ιδιαίτερα την ανάγκη να Τον ευχαριστήσεις και να Τον δοξολογήσεις».
Το νερό το χρησιμοποιεί ανέκαθεν και η Εκκλησία μας στα Ιερά Μυστήριά της, όπως είναι το Μυστήριο του Βαπτίσματος, μέσα από το οποίο αναγεννάται κανείς «εξ’ ύδατος και πνεύματος», σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου μας, και πολιτογραφείται στη Βασιλεία των Ουρανών.
Με το αίμα και το ύδωρ, τα οποία βγήκαν από την αιμορροούσα πλευρά του Κυρίου μας και τα οποία συνιστούν τα δύο βασικά Μυστήρια της Εκκλησίας μας, θεραπεύτηκε «το μέγα τραύμα, ο άνθρωπος».
Γράφει ο εκλεκτός επιστήμονας Βασίλειος Πετρουλέας: «Το νερό αλλάζει τις καταστάσεις, αλλά δεν χάνεται. Οι σταγόνες από τον ιδρώτα του Κυρίου μας και το πανάγιο αίμα και νερό, που κύλησαν απ’ την πανάχραντη πλευρά Του, έπεσαν στη γη και μετά η βροχή τις παρέσυρε στα ποτάμια και στις θάλασσες και αγιάστηκαν τα νερά. Και μετά, τα νερά έγιναν σύννεφα και βροχή και αγιάστηκε ο ουρανός, τα βουνά, η βλάστηση, τα ζώα κι εμείς. Και η Εκκλησία με τον αγιασμό των υδάτων αγιάζει σύμπασα την κτίση».
Γ.
Πέρα απ’ αυτή την ευλογία του Θεού υπάρχει και μια άλλη, ιδιαίτερη και πιο μεγάλη. Είναι το νερό το οποίο υποσχέθηκε ο Χριστός να χαρίσει στη Σαμαρείτιδα γυναίκα που έφθασε στο «φρέαρ του Ιακώβ» για να αντλήσει φυσικό νερό και, αντί γι’ αυτό, άντλησε το ύδωρ της σωτηρίας. Μας το βεβαιώνει ο λόγος του Χριστού:
«Το ύδωρ ο εγώ δώσω, αυτό γενήσεται εν αυτώ πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον».
Ποιο είναι αυτό το νερό, το οποίο θα αναβλύζει σαν μια πηγή αστείρευτος μέσα από εκείνους που θα έχουν κοινωνία μαζί Του;
Είναι η ζωοποιός χάρις του Αγίου Πνεύματος, μας απαντά ο Άγιος Κύριλλος Πατριάρχης Αλεξανδρείας.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, θα την ονομάσει θεία και υπερφυά ενέργεια, άκτιστη ενέργεια με την οποία γίνεται η ένωση του Θεού με τον άνθρωπο.
Είναι η έλευση του Χριστού μέσα στην καρδιά του ανθρώπου.
Είναι η ένθεος ζωή, την οποία βιώνει ο άνθρωπος με την παρουσία του Χριστού μέσα του.
Είναι αυτό που μας τονίζει ιδιαίτερα ο Απόστολος Παύλος: «ζω δε ουκέτι εγώ, ζει δε εν εμοί Χριστός».
Και έχουμε ανάγκη αυτή τη χάρη του Θεού, που «θεραπεύει τα ασθενή και αναπληροί τα ελλείποντα», γιατί μας βοηθάει στην κάθαρση του κατ’ εικόνα και στην πραγμάτωση του καθ’ομοίωσιν.
Μας καθαρίζει, με άλλα λόγια, από την αμαρτία και μας λαμπρύνει και μας καθιστά φωτός μετόχους.
Η χάρη του Θεού, μέσα από τα Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας, χαρίζει σε μας τον αρραβώνα του μέλλοντος αιώνος απ’ αυτή τη ζωή και μας καθιστά πολίτες της Βασιλείας των Ουρανών.
Την συναντούμε στα πρόσωπα των Αγίων μας.
Την δεχόμαστε πλούσια στα Ιερά Μυστήρια, στις Ιερές Ακολουθίες, στη λατρεία της Εκκλησίας και στα χαριστόβρυτα λείψανα των Αγίων μας.
Αυτή τη χάρη του Θεού την αισθανόμαστε σαν μια ζεστασιά, παράκληση, παρηγορία, δύναμη και ενίσχυση στη ζοφώδη θάλασσα της παρούσης ζωής, προκειμένου να μην κλονιστούμε από τις αντίθετες δυνάμεις, αλλά και να ζήσουμε από τώρα τη Βασιλεία των Ουρανών.
Τι φταίει, λοιπόν, σήμερα και βρισκόμαστε σ’αυτό αδιέξοδο; Απλούστατα απουσιάζει από τη ζωή μας «το ύδωρ το ζων το αλλόμενον εις ζωήν αιώνιον».
Η ίδια η Σαμαρείτιδα το δέχτηκε, ξεδίψασε μ’ αυτό και το μετέδωσε σε όλη την οικογένειά της αλλά και στην πατρίδα της. Έγινε από σκοτεινή, φωτεινή. Έγινε Ισαπόστολος και Μεγαλομάρτυς. Έγινε Αγία της Εκκλησίας μας, η Αγία Φωτεινή η Σαμαρείτις.
Αν δεν πιει κανείς αυτό το νερό, δεν μπορεί να ξεδιψάσει, πολύ δε περισσότερο και να το μεταδώσει στους άλλους.
Καιρός για μετάνοια, ξεδίψασμα απ’ αυτό το αθάνατο νερό.
Καιρός να το μεταδώσουμε στον κουρασμένο άνθρωπο της εποχής μας.
Καιρός να ζήσουμε μέσα στην καινούργια κοινωνία των τέκνων του Θεού και να φτάσουμε στην αληθινή θεογνωσία.
Β.
Πόση σημασία, ακόμη, παίζει στη ζωή του πλανήτη μας η παρουσία της βροχής! Γι’ αυτό και όταν δεν υπάρχει το φαινόμενο αυτό, η Εκκλησία μας με τις δεήσεις και τις προσευχές της, αφού επικαλείται και τη μεσιτεία του ενδόξου Προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου, παρακαλεί το Θεό να χαρίσει στη γη «όμβρους ειρηνικούς» για την καρποφορία της και για τη συντήρηση του ανθρωπίνου γένους.
Αλλά και κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, πάλι η Εκκλησία εύχεται «υπέρ ευκρασίας αέρων, όμβρων ειρηνικών, δρόσων αγαθών, καρπών ευφορίας, τελείας ευετηρίας και του στεφάνου του ενιαυτού της χρηστότητός σου». (Θεία Λειτουργία Αγίου Ιακώβου).
Το αυτό συναντάμε και σε ένα άλλο λειτουργικό κείμενο, που αποδίδεται στον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο: «μνήσθητι Κύριε, των υετών και των σπορίμων της γης, εύφρανον πάλιν και ανακαίνισον το πρόσωπον της γης, τους αύλακας αυτής μέθυσον, πλήθυνον τα γεννήματα αυτής, παράστησον ημίν αυτά εις σπέρμα και εις θερισμόν, και νυν ευλογών ευλόγησον, της ζωήν ημών οικονόμησον».
Το νερό ξεκουράζει το βλέμμα μας, μάς τρομάζει κάποιες φορές με τη δύναμή του, μας γοητεύει κατά την περίοδο του χειμώνα, μας συγκινεί η ομορφιά των δημιουργημάτων που υπάρχουν στο βυθό του και θα πρέπει να μας προκαλεί το θαυμασμό και τη δοξολογία του Αγίου Τριαδικού Θεού, μπροστά σ’αυτό το κάλλος της δημιουργίας.
Θυμάμαι το Γέροντα Παΐσιο που έλεγε χαρακτηριστικά: «όταν βλέπεις τη βροχή και το χιόνι και όλα όσα πλούσια μας παρέχει ο Θεός, τότε θα πρέπει να αισθάνεσαι ιδιαίτερα την ανάγκη να Τον ευχαριστήσεις και να Τον δοξολογήσεις».
Το νερό το χρησιμοποιεί ανέκαθεν και η Εκκλησία μας στα Ιερά Μυστήριά της, όπως είναι το Μυστήριο του Βαπτίσματος, μέσα από το οποίο αναγεννάται κανείς «εξ’ ύδατος και πνεύματος», σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου μας, και πολιτογραφείται στη Βασιλεία των Ουρανών.
Με το αίμα και το ύδωρ, τα οποία βγήκαν από την αιμορροούσα πλευρά του Κυρίου μας και τα οποία συνιστούν τα δύο βασικά Μυστήρια της Εκκλησίας μας, θεραπεύτηκε «το μέγα τραύμα, ο άνθρωπος».
Γράφει ο εκλεκτός επιστήμονας Βασίλειος Πετρουλέας: «Το νερό αλλάζει τις καταστάσεις, αλλά δεν χάνεται. Οι σταγόνες από τον ιδρώτα του Κυρίου μας και το πανάγιο αίμα και νερό, που κύλησαν απ’ την πανάχραντη πλευρά Του, έπεσαν στη γη και μετά η βροχή τις παρέσυρε στα ποτάμια και στις θάλασσες και αγιάστηκαν τα νερά. Και μετά, τα νερά έγιναν σύννεφα και βροχή και αγιάστηκε ο ουρανός, τα βουνά, η βλάστηση, τα ζώα κι εμείς. Και η Εκκλησία με τον αγιασμό των υδάτων αγιάζει σύμπασα την κτίση».
Γ.
Πέρα απ’ αυτή την ευλογία του Θεού υπάρχει και μια άλλη, ιδιαίτερη και πιο μεγάλη. Είναι το νερό το οποίο υποσχέθηκε ο Χριστός να χαρίσει στη Σαμαρείτιδα γυναίκα που έφθασε στο «φρέαρ του Ιακώβ» για να αντλήσει φυσικό νερό και, αντί γι’ αυτό, άντλησε το ύδωρ της σωτηρίας. Μας το βεβαιώνει ο λόγος του Χριστού:
«Το ύδωρ ο εγώ δώσω, αυτό γενήσεται εν αυτώ πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον».
Ποιο είναι αυτό το νερό, το οποίο θα αναβλύζει σαν μια πηγή αστείρευτος μέσα από εκείνους που θα έχουν κοινωνία μαζί Του;
Είναι η ζωοποιός χάρις του Αγίου Πνεύματος, μας απαντά ο Άγιος Κύριλλος Πατριάρχης Αλεξανδρείας.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, θα την ονομάσει θεία και υπερφυά ενέργεια, άκτιστη ενέργεια με την οποία γίνεται η ένωση του Θεού με τον άνθρωπο.
Είναι η έλευση του Χριστού μέσα στην καρδιά του ανθρώπου.
Είναι η ένθεος ζωή, την οποία βιώνει ο άνθρωπος με την παρουσία του Χριστού μέσα του.
Είναι αυτό που μας τονίζει ιδιαίτερα ο Απόστολος Παύλος: «ζω δε ουκέτι εγώ, ζει δε εν εμοί Χριστός».
Και έχουμε ανάγκη αυτή τη χάρη του Θεού, που «θεραπεύει τα ασθενή και αναπληροί τα ελλείποντα», γιατί μας βοηθάει στην κάθαρση του κατ’ εικόνα και στην πραγμάτωση του καθ’ομοίωσιν.
Μας καθαρίζει, με άλλα λόγια, από την αμαρτία και μας λαμπρύνει και μας καθιστά φωτός μετόχους.
Η χάρη του Θεού, μέσα από τα Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας, χαρίζει σε μας τον αρραβώνα του μέλλοντος αιώνος απ’ αυτή τη ζωή και μας καθιστά πολίτες της Βασιλείας των Ουρανών.
Την συναντούμε στα πρόσωπα των Αγίων μας.
Την δεχόμαστε πλούσια στα Ιερά Μυστήρια, στις Ιερές Ακολουθίες, στη λατρεία της Εκκλησίας και στα χαριστόβρυτα λείψανα των Αγίων μας.
Αυτή τη χάρη του Θεού την αισθανόμαστε σαν μια ζεστασιά, παράκληση, παρηγορία, δύναμη και ενίσχυση στη ζοφώδη θάλασσα της παρούσης ζωής, προκειμένου να μην κλονιστούμε από τις αντίθετες δυνάμεις, αλλά και να ζήσουμε από τώρα τη Βασιλεία των Ουρανών.
Τι φταίει, λοιπόν, σήμερα και βρισκόμαστε σ’αυτό αδιέξοδο; Απλούστατα απουσιάζει από τη ζωή μας «το ύδωρ το ζων το αλλόμενον εις ζωήν αιώνιον».
Η ίδια η Σαμαρείτιδα το δέχτηκε, ξεδίψασε μ’ αυτό και το μετέδωσε σε όλη την οικογένειά της αλλά και στην πατρίδα της. Έγινε από σκοτεινή, φωτεινή. Έγινε Ισαπόστολος και Μεγαλομάρτυς. Έγινε Αγία της Εκκλησίας μας, η Αγία Φωτεινή η Σαμαρείτις.
Αν δεν πιει κανείς αυτό το νερό, δεν μπορεί να ξεδιψάσει, πολύ δε περισσότερο και να το μεταδώσει στους άλλους.
Καιρός για μετάνοια, ξεδίψασμα απ’ αυτό το αθάνατο νερό.
Καιρός να το μεταδώσουμε στον κουρασμένο άνθρωπο της εποχής μας.
Καιρός να ζήσουμε μέσα στην καινούργια κοινωνία των τέκνων του Θεού και να φτάσουμε στην αληθινή θεογνωσία.
