(ΚΑΘΑΡΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ)
Η νίκη στον αγώνα κατά των παθών κερδίζεται αποκλειστικά με την καλλιέργεια των αρετών. Κάθε πάθος κατανικάται και αποβάλλεται από την ψυχή με την αντίστοιχη σ'αυτό αρετή.
Οφείλουμε λοιπόν ως χριστιανοί να γνωρίζουμε όχι μόνο πώς να
αποφεύγουμε την αμαρτία, αλλά και πώς να ασκούμαστε στην καλλιέργεια των
αρετών.
Σε αντίθεση με τα πάθη και τις αμαρτίες (που έχουμε ήδη
αναλύσει) οι οποίες είναι οι διεστραμμένες οδοί, οι αρετές παραμένουν οι ευθείς
δρόμοι του Χριστού. Βέβαια, από μια άποψη ο δρόμος των αρετών φαίνεται σε
πολλούς ανθρώπους δυσκολότερος από το δρόμο της αμαρτίας. Όμως όταν δει κανείς
από κοντά και τις δύο καταστάσεις , θα διαπιστώσει το αντίθετο. Περισσότερο
υποφέρει ο ακρατής και ακόλαστος από το σώφρονα και εγκρατή!
Η προκοπή μας στην αρετή είναι ουσιαστικά έργο της χάριτος
του Θεού. Παρότι όμως ο Θεός είναι ο χορηγός των αρετών, ο άνθρωπος καλείται να
προσφέρει και το δικό του ιδρώτα για κάθε αρετή του.
Για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε την ειρήνη της συνειδήσεως
, που είναι τόσο απαραίτητη για την απόκτηση των αρετών , είναι απαραίτητο να
καθαρθούμε πρώτα από τα πάθη. Τα πάθη είναι τα εμπόδια που πρέπει να
εκτοπισθούν ,για να γίνει εύκολος ο δρόμος για την αρετή. Και η ίδια η κάθαρση
επιτυγχάνεται μόνο με τις αρετές.
Οφείλουμε ακόμη να γνωρίζουμε ότι μόνη η ανθρώπινη αρετή
είναι στείρα και άγονη και δεν μπορεί να δώσει καρπούς θεώσεως. Για να
φέρει καρπούς πρέπει να γίνεται μόνο για τον Χριστό. Κάθε αρετή που δεν
γίνεται για τον Θεό, αλλά για επίδειξη , δεν είναι αρετή. Έλεγε ο Κύριος στους
μαθητές του <<όταν ποιήσετε όλες τις εντολές του Θεού, πρέπει να λέτε ότι
είμαστε αχρείοι δούλοι, γιατί κάναμε το χρέος που είχαμε καθήκον να
κάνουμε.>> (Λουκ.17,10)
Ο άνθρωπος που βρίσκεται μακριά από το Θεό μόνο αμαρτίες
μπορεί να διαπράξει. Κι αν πράξει και καμία αρετή την κάνει για επίδειξη και
αυταρέσκεια.
Αντίθετα ο άνθρωπος που πιστεύει στο Χριστό και όταν ακόμη
δεν μπορεί να πράξει απόλυτα το θέλημά Του, ταπεινώνεται και ενισχύεται έτσι
από το έλεός Του.
Α)Ποιες είναι οι αρετές;
Κατά τον άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό τέσσερις είναι οι γενικές
(ψυχικές όπως χαρακτηριστικά αναφέρει) αρετές :
Η ΑΝΔΡΕΙΑ, Η ΦΡΟΝΗΣΗ, Η ΣΩΦΡΟΣΥΝΗ ΚΑΙ Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ.
Ανδρεία είναι η δύναμη και η
καρτερία στους κατά Θεό αγώνες και πειρασμούς
Φρόνηση είναι η γνώση εκείνων που πρέπει και
εκείνων που δεν πρέπει να κάνουμε
Σωφροσύνη είναι να κρατούμε τον
εαυτό μας μακριά από κάθε έργο και λογισμό που δεν αρέσει στο Θεό
Δικαιοσύνη είναι όχι απλώς ότι θα
πρέπει να είμαστε δίκαιοι, αλλά ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά από τους
Πατέρες για να δηλώσει το σύνολο των αρετών
Από αυτές τις τέσσερις γεννιούνται
οι ακόλουθες αρετές:
Πίστη, ελπίδα, αγάπη, προσευχή, ταπείνωση, πραότητα,
μακροθυμία, ανεξικακία, χρηστότητα, αοργησία, κατάνυξη, σεμνότητα, ευλάβεια,
πόθος της βασιλείας του Θεού.
Β)Πως γίνεται η καλλιέργεια των αρετών;
Η καλλιέργεια των αρετών επιτυγχάνεται με την άσκηση.
Ολόκληρη η χριστιανική διδασκαλία είναι ένα στάδιο ασκήσεως. Ένας αδιάκοπος
ασκητισμός όχι μόνο της ερήμου αλλά και των πόλεων. Η άσκηση είναι μία επίμονη
και ατέλειωτη πορεία, μέσα στην οποία ο άνθρωπος μεταμορφώνει τον εαυτό του.
Είναι το μέτρο και το μέγεθος της μετοχής του ανθρώπου στην χριστιανική ζωή.
Η άσκηση δεν είναι μόνο έργο των μοναχών, αλλά και κάθε
χριστιανού που επιθυμεί να σωθεί και να θεωθεί. Είναι μια πορεία σωτηρίας για
κάθε άνθρωπο, πλούσιο ή φτωχό, μορφωμένο ή μη, άνδρα ή γυναίκα, γέροντα ή νέο.
Ποια είναι τα εργαλεία της ασκήσεως;
O Η νηστεία
O Η εγκράτεια
O Η αγρυπνία
O Η γονυκλισία
O Η σιωπή
O Η κακοπάθεια
O Οι στερήσεις
Όλα αυτά έχουν σκοπό να οδηγήσουν τον άνθρωπο στη συντριβή
της καρδιάς, την κατάνυξη. Δεν αποτελούν όμως τα ίδια σκοπό, γι' αυτό και τα
ονομάσαμε εργαλεία. Δεν είναι ο σκοπός μας, αλλά το μέσο για την απόκτηση των
αρετών. Η άσκηση είναι η δύναμη που καταστέλλει τις επαναστάσεις του σώματος
και μαραίνει το θυμό και τις επιθυμίες.
Ένα άλλο τελευταίο μέσο για την επίτευξη των αρετών είναι
η προσευχή, και μάλιστα η αδιάλειπτη προσευχή, όπως τη
συνιστά ο απ.Παύλος.
Ο προσευχόμενος αδιάλειπτα και με καθαρότητα ελκύει τη χάρη
του Αγίου Πνεύματος και στολίζεται με τους καρπούς του, δηλαδή την αγάπη, τη
χαρά, την ειρήνη, τη μακροθυμία, τη χρηστότητα, την αγαθοσύνη, την πίστη, την
πραότητα, την εγκράτεια.
Αυτό βέβαια δεν γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη.
Χρειάζεται πολύς κόπος, αδιάκοπος αγώνας και μεγάλη υπομονή στην προσευχή.
Γ)ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ
Μια μέρα η βασίλισσα Σεμίραμις των Αιγυπτίων ζήτησε από τον
βασιλιά σύζυγό της μια χάρη. Να βασιλεύσει κι αυτή μια μόνο μέρα, για να χαρεί
κι αυτή τη βασιλεία.
Ο βασιλιάς χαμογέλασε, αλλά δεν έδωσε απάντηση. Αυτή όμως
πάλι και πάλι παρακαλούσε και ικέτευε το βασιλιά να της επιτρέψει να βασιλεύσει
για μια μόνο μέρα.
Με τα πολλά παρακάλια έπεισε στο τέλος το βασιλιά που
υποχώρησε και της είπε:΄΄Επιτέλους θα σου κάνω τη χάρη να βασιλεύσεις για μια
μόνο μέρα και να δούμε τι θα κάνεις.΄΄
Αυτή με χαρά έπεσε στα πόδια του και τον προσκύνησε
:΄΄σκλάβα σου όλη μου τη ζωή θα είμαι΄΄, του είπε. Ο βασιλιάς έδωσε διαταγή ότι
την άλλη μέρα από την ανατολή μέχρι τη δύση θα βασιλεύσει η Σεμίραμις και σ'
αυτή θα υπακούουν.
Την άλλη μέρα το πρωί η Σεμίραμις κάθεται χαρούμενη στο
θρόνο με το στέμμα και το δαχτυλίδι-σφραγίδα στο χέρι της. Πρώτη διαταγή της να
συλλάβουν το βασιλιά και να τον κλείσουν στη φυλακή.
Δεύτερη διαταγή, να αποκεφαλίσουν το βασιλιά και να φέρουν
το κεφάλι του μπροστά της. Το σχέδιό της πέτυχε. Έμεινε πια αυτή μόνη βασίλισσα
όχι μια μέρα, αλλά για όλη της τη ζωή.
Ας προσέξουμε λοιπόν κι εμείς αδελφοί μου, γιατί η φοβερή
΄΄Σεμίραμις΄΄, η ΑΜΑΡΤΙΑ έρχεται με παρακάλια και μας ζητά να την πράξουμε και
να της δώσουμε τόπο στη ζωή μας ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΦΟΡΑ.
Ας προσέξουμε μην την αφήσουμε να πάρει τη σφραγίδα της
δικής μας καρδιάς στο χέρι. Αν την αφήσουμε και υποχωρήσουμε για μια φορά,
πρώτη διαταγή της θα είναι να μας φυλακίσει στην τυραννία των παθών και στο
τέλος να μας φονεύσει πνευματικά. Προσοχή! Μην την αφήσουμε να μας κυριέψει.Όχι
στην πρώτη υποχώρηση!
