Ἡ μεταβλητότητα τῆς ἐσωτερικῆς μας καταστάσεως

Ἁγ. Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου

 Παραπονιέστε γιὰ τὴν μεταβλητότητα τῆς ἐσωτερικῆς σας καταστάσεως -ἄλλοτε εἶναι καλὴ καὶ ἄλλοτε κακή. Δὲν γίνεται ἀλλιῶς.

. «Ἔχω δοκιμάσει καὶ δοκιμάζω δυσάρεστες ψυχικὲς καταστάσεις μὲ διάφορες μορφές». Δὲν ἔχουμε παρὰ νὰ τὶς ὑπομένουμε μὲ ταπείνωση καὶ γενναιοψυχία, χωρὶς νὰ χαλαρώνουμε τὸν πνευματικό μας ἀγώνα, χωρὶς νὰ παραμελοῦμε τὴν ἐκπλήρωση τῶν θείων ἐντολῶν -αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ κάνετε.

. Ἔρχεται μία καλὴ πνευματικὴ κατάσταση. Φεύγει. Ἔρχεται μία κακή. Φεύγει κι αὐτή. Ἡ ἐναλλαγὴ τους εἶναι συνεχὴς καὶ ἀναπότρεπτη. Τὸ μόνο ποὺ μπορεῖτε καὶ πρέπει νὰ κάνετε, εἶναι νὰ ἐπιθυμεῖτε καὶ νὰ ἐπιδιώκετε πάντα τὸ καλό.


. Ἂν δὲν ἀντιμετωπίζαμε ποτὲ καμιὰ δυσκολία, τότε θὰ εἴχαμε πέσει σὲ πνευματικὴ νάρκη.

Ψυχικὲς μεταπτώσεις

. Οἱ ψυχικὲς μεταπτώσεις συμβαίνουν σὲ ὅλους. Δὲν ἔχετε, λοιπόν, παρὰ νὰ τὶς ὑπομένετε ἤρεμα, ἀφήνοντας τὸν ἑαυτό σας στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ. Μὴ νοιάζεστε γιὰ τίποτ’ ἄλλο, παρὰ μόνο γιὰ τοῦτο: Νὰ εἶστε πάντα μαζὶ μὲ τὸν Κύριο. Ὅ,τι κι ἂν σᾶς συμβαίνει, σ’ Αὐτὸν νὰ καταφεύγετε, σ’ Αὐτὸν ν’ ἀποκαλύπτετε τὴν ψυχή σας, σ’ Αὐτὸν ν’ ἀκουμπᾶτε τὰ βάρη σας, σ’ Αὐτὸν νὰ λέτε τὸν πόνο σας… Καὶ νὰ προσεύχεσθε, παρακαλώντας Τον νὰ σᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ πειρασμοὺς καὶ θλίψεις, ἂν εἶναι θέλημά Του..


. Ἡ ψυχικὴ εὐφορία καὶ εὐδιαθεσία, ἡ ἀναψυχὴ καὶ ἡ παρηγοριὰ δὲν εἶναι πάντα γνωρίσματα καλῆς πνευματικῆς καταστάσεως, ἡ ὁποία ἔχει τρία ἄλλα βασικὰ χαρακτηριστικά: α) ζῆλο γιὰ τὴν εὐαρέστηση τοῦ Θεοῦ, β) φρόνημα ταπεινὸ καὶ καρδιὰ συντετριμμένη, γ) παράδοση στὸ θεῖο θέλημα. Ὑπάρχουν αὐτὰ μέσα σας; Ἂν ναί, εἶστε σὲ καλὸ δρόμο.

Οἱ πνευματικὲς παρηγοριὲς στὴν κατὰ Θεὸν ζωὴ

. Λυπηθήκατε, ἐπειδὴ χάσατε πολὺ γρήγορα τὴν παρήγορη ἐκείνη ἐσωτερικὴ κατάσταση, στὴν ὁποία βρισκόσασταν μετὰ τὴν θεία Μετάληψη. Ἀλλὰ πρέπει νὰ ξέρετε, πὼς μία πνευματικὴ παρηγοριά, μία «παράκληση», μ’ ὅποια μορφὴ κι ἂν μᾶς ἐπισκέπτεται -ὡς ἀπέραντη ψυχικὴ εἰρήνη, ὡς ἀπερίγραπτη χαρά, ὡς ἱερὸς ἐνθουσιασμός, ὡς γλυκεία κατάνυξη ἢ ὡς ὁτιδήποτε ἄλλο-, δὲν εἶναι τὸ κύριο ζητούμενο στὴν κατὰ Θεὸν ζωή. Ἡ πρωταρχικὴ ἐπιδίωξη καὶ τὸ βασικὸ μέλημά μας εἶναι ὄχι οἱ παρηγοριές, ἀλλὰ ἡ ἀποφασιστικὴ καὶ δυναμικὴ διατήρηση τοῦ ἑαυτοῦ μας, ἐσωτερικὰ καὶ ἐξωτερικά, σὲ κατάσταση καλή, εὐάρεστη στὸν Κύριο. Ἡ ὅποια παρηγοριὰ δίνεται ἀπὸ τὸ Θεὸ σὰν «δόλωμα», πρόκληση καὶ προτροπή.


. «Νὰ τί θ’ ἀπολαύσεις! Ἀγωνίσου, λοιπόν!». Ἑπομένως, ὅταν τὴν στερούμαστε, δὲν πρέπει ν’ ἀπελπιζόμαστε, ἀλλὰ μὲ μεγαλύτερο ζῆλο, μὲ σταθερότητα καὶ ἐπιμονὴ ν’ ἀγωνιζόμαστε «τὸν καλὸν ἀγώνα τῆς πίστεως» (Α´ Τμ. Ϛ´12).

Οἱ πνευματικὲς ἡδονὲς δὲν εἶναι πάντα ὠφέλιμες

. Σᾶς ἀρέσει νὰ βυθίζεστε μέσα στὶς πνευματικὲς ἡδονές, νὰ νιώθετε πάντα ἱκανοποίηση καὶ εὐφροσύνη ἀπὸ τὴν προσευχὴ καὶ τὴν κοινωνία σας μὲ τὸν Κύριο. Αὐτό, ὅμως, εἶναι καὶ ἀδύνατο καὶ ἀνώφελο. Ἀδύνατο, γιατί κάθε μορφὴ πνευματικῆς ἀναψυχῆς δὲν εἶναι καρπὸς δικῆς μας προσπάθειας, ἀλλὰ δῶρο τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ, δῶρο ποὺ προσφέρεται σ’ ὁποῖον, ὅποτε καὶ γιὰ ὅσο Ἐκεῖνος θέλει. Ἀδύνατο εἶναι, ἐπίσης, γιατί, ὅσο ζοῦν καὶ ἐνεργοῦν μέσα μας τὰ πάθη, καμιὰ πνευματικὴ ἡδονὴ δὲν μπορεῖ νὰ παραμείνει σταθερὴ στὴν ψυχή.


. Ἄλλωστε, ἡ ἄκαιρη καὶ ἄλογη ἐπιδίωξη τέτοιων ἡδονῶν εἶναι, ὅπως εἶπα, καὶ ἀνώφελη, γιατί ὁδηγεῖ σὲ ψυχικὴ παραλυσία καὶ μαλθακότητα. Ἐμεῖς ὀφείλουμε μόνο ν’ ἀγωνιζόμαστε μὲ τρόπο εὐάρεστο στὸν Κύριο, μὲ ζῆλο καὶ ἀνδρεία, μὲ νήψη καὶ αὐτοέλεγχο, μὲ ταπείνωση καὶ συντριβή. 

Γιὰ τὸν Θεὸ πρέπει νὰ κυριαρχοῦν στὴν καρδιὰ μας δύο αἰσθήματα: ἀγάπη καὶ φόβος… Οἱ ἄγγελοι στέκονται μπροστά Του μὲ φόβο καὶ τρόμο… Ζῆστε, ἐπαναλαμβάνω, μὲ νήψη, μὲ πνευματικὴ ἐπαγρύπνηση, μὲ φρόνημα ταπεινό…