Για την αγωγή ενηλίκων και νέων 

Απαντητική επιστολή του Αγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς στον Μάρκο Ν. 

[…] Παρακάτω γράφετε, ότι ακριβώς επειδή αγαπάτε τα παιδιά γι’ αυτό τα λυπάστε. Διότι ήρθαν δύσκολοι καιροί για την παιδική ψυχή, για τον παιδικό χαρακτήρα. Οι αντιθέσεις σαν κρύοι άνεμοι κτυπούν τα παιδιά στο σπίτι, στο σχολείο και τον δρόμο. Και δεν είναι ότι απλά φέρνουν μπροστά στα παιδιά δύο ποτήρια, αλλά δύο αντίθετες θεωρίες για τη ζωή, την εκπαίδευση, την οικογένεια, την πατρίδα, ακόμα δε περισσότερο μπερδεύουν τα παιδιά με αντίθετα παραδείγματα. Θα επιθυμούσατε κάποια ιδιαίτερη εκπαίδευση για τα παιδιά που θα τα προστάτευε από τη σύγχρονη ανευθυνότητα και σύγχυση. Ο Χριστός είπε: «Ἐάν μη στραφεῖτε και γένησθε ὡς τά παιδία, οὐ μη εἰσέλθητε εἰς την βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 18,3). Ο Χριστός, λοιπόν, βλέπει μεγαλύτερη ανάγκη στην εκπαίδευση των ενηλίκων παρά των παιδιών. Δείχνει τη μέθοδο, πώς πρέπει να εκπαιδευτούν οι ενήλικες. Πολύ απλά: Κοιτάζοντας τα παιδιά. Αλλά είπε πώς πρέπει να εκπαιδεύσουμε και τα παιδιά: «Ἄφετε τά παιδία και μή κωλύετε αὐτά ἐλθεῖν προς με» (Ματθ. 19,14). Αφήστε τα παιδιά να πλησιάσουν τον Χριστό και αφήστε τους ενήλικες να πλησιάσουν τα παιδιά. Επειδή ο Χριστός δεν διδάσκει μόνο, αλλά δίνει και ευλογημένη πνευματική δύναμη ώστε τα παιδιά να μπορούν να φέρουν εις πέρας όλα όσα έμαθαν. Ο Χριστός είναι η αιώνια νεότητα. Αυτή η αιώνια νεότητα καλεί τα παιδιά για να τους δωρίσει τη δύναμη για να μην γεράσουν την ψυχή τους, αλλά να παραμείνουν για πάντα νέοι, αγαθοί και χαρούμενοι άνθρωποι. Με μια λέξη η σοφία της εκπαίδευσης των παιδιών από τον Χριστό έγκειται στο γεγονός ότι τα παιδιά παραμένουν για πάντα παιδιά και δεν μεταμορφώνονται σε γέρους. Αντίθετα μ’ αυτή τη σοφία στέκει η σχολική σχολαστική εκπαίδευση που με τη δύναμή της βαραίνει έτσι τα παιδιά, που τα γερνάει όσο το δυνατόν γρηγορότερα, προβάλλει τους γέρους ως παράδειγμα, τα διαποτίζει με γερασμένες σκέψεις, τους μαραζώνει την καρδιά με γεροντική απαισιοδοξία. Αντί οι γέροι να γίνουν όπως τα παιδιά, κάνουν τα παιδιά γέρους. Και έτσι ούτε οι ίδιο μπαίνουν στο Βασίλειο του Χριστού ούτε επιτρέπουν στα παιδιά να μπουν. Γι’ αυτό αναφέρεται παντού στην Ευρώπη ότι η νεολαία βρίσκεται σε απόγνωση. Ας ευλογήσει ο Χριστός να ξανανιώσει η νεολαία της Ευρώπης.

Αγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς, Δεν φτάνει μόνο η πίστη…, εκδόσεις Εν πλω, σ. 212-213