Το μυστήριο του Γάμου(΄Β μέρος) 

Στὴν προηγούμενη ἀναφορά μας στὸ Ἱερὸ Μυστήριο τοῦ Γάμου, κάναμε λόγο γιά τήν ἱερότητα τοῦ Θεοσυστάτου Μυστηρίου καὶ σημειώσαμε ὡρισμένα πράγματα πρακτικῆς φύσεως, ἀπευθύνοντες συγχρόνως καὶ συμβουλὲς πρὸς τοὺς μελλονύμφους.

Τώρα, θὰ συνεχίσωμε, ὡς εἴχαμε ὑποσχεθῆ, προκειμένου νὰ βοηθήσωμε ἔτι περαιτέρω τὰ παιδιά μας, τὰ ὁποῖα μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ ὁδηγοῦνται εἰς Γάμου Κοινωνίαν.

Τὸ ὅτι ὁ Γάμος εἶναι Μυστήριο Μέγα, ὡς λέγει ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος, συνιστᾶ καί ἐπιβεβαιώνει τὴν ἱερότητα καὶ ἁγιότητα τοῦ Μυστηρίου καὶ ὡς ἐκ τούτου, ὁριοθετεῖ τὴν ὅλη στάση μας ἔναντι αὐτοῦ.

Ἐπειδὴ τὰ τελευταῖα χρόνια στὴ χώρα μας ἔχει γίνει ἀποϊεροποίηση τῆς ζωῆς μας, τὸ ὅλο κλῖμα ἐπηρέασε καὶ αὐτὴ τὴν στάση πολλῶν ἀνθρώπων ἔναντι τῆς Ἐκκλησιαστικῆς καί πνευματικῆς ζωῆς, μὲ ἀποτέλεσμα τὰ Ἱερὰ Μυστήρια νὰ θεωροῦνται ἁπλὲς τελετὲς ἢ κοινωνικὲς ὑποχρεώσεις.

Ἡ ἱερότητα τοῦ χώρου, ἡ ἁγιότητα καὶ μοναδικότητα τῆς ὥρας τῆς τελέσεως τοῦ Μυστηρίου, ἐπιβάλλουν τὴν ἀνάλογη συμπεριφορὰ καὶ ἐμφάνιση. Δὲν συνάδει μὲ τὸ Μυστήριο τοῦ Γάμου ἡ ἔλλειψη σοβαρότητος, ἡ ὀχλαγωγία, ἡ διάσπαση τῆς προσοχῆς καὶ ἡ παρουσία σ’ αὐτό ἄνευ οὐσιαστικῆς ψυχικῆς, προσευχητικῆς συμμετοχῆς.

Τὴν ὥρα τῶν τελουμένων, ἑνώνεται ὁ οὐρανὸς μὲ τὴ γῆ, ὁ Παράκλητος τελεσιουργεῖ τό Μυστήριο, οἱ Ἄγγελοι καταγράφουν τὴν ὁμολογία, οἱ Ἅγιοι μὲ πρώτη τὴν Παναγία πρεσβεύουν, οἱ ἄνθρωποι ὀφείλουν νά δέωνται ὁλόψυχα πρὸς τὸν Θεὸ γιὰ τοὺς νεονύμφους. Βεβαίως πρῶτοι οἱ νεόνυμφοι πρέπει νὰ συμμετέχουν οὐσιαστικὰ στὸ Μυστήριο καὶ οἱ ὑπόλοιποι, οἱ γονεῖς, οἱ οἰκογενεῖς καὶ ὁ λαὸς νὰ συνοδεύουν μέ τὶς δικές τους εὐχὲς καὶ ὁλοκάρδιες προσευχές. Ἐκείνη τὴν ὥρα δύο ἄνθρωποι ὁμολογοῦν, ὅτι συνειδητὰ ἀπεφάσισαν νὰ ἑνώσουν τὴν ζωή τους, νὰ προχωρήσουν μαζὶ ἕως τὸ τέλος, νὰ δημιουργήσουν οἰκογένεια, γινόμενοι συνδημιουργοί τοῦ Θεοῦ. Ὄντως μεγάλη καὶ φρικτὴ ἡ στιγμὴ καὶ φοβερὰ τὰ τελούμενα καὶ λεγόμενα.

Παρακαλῶ, κάθε φορά ποὺ ὑπογράφω τὶς ἄδειες Γάμου, τὰ παιδιὰ, νὰ προσπαθοῦν νὰ συμμετέχουν ὄχι μόνο σωματικὰ, ἀλλὰ καὶ βαθειὰ πνευματικὰ στὰ τελούμενα, ὥστε νὰ κατανοήσουν τὸ μεγαλεῖο της ἱερᾶς τελετῆς καὶ νὰ ἐμβαθύνουν στὸ νόημα τοῦ Μυστηρίου.

Ἕνα ζευγάρι, λίγες ἡμέρες μετὰ τὸ Γάμο τους ποὺ ἐτέλεσα ὁ ἴδιος, μὲ ἐπεσκέφθη προκειμένου νὰ μὲ εὐχαριστήσῃ καὶ μοῦ εἶπε τὰ ἑξῆς: «Εἴχατε δίκηο Σεβασμιώτατε, ὅταν μᾶς εἴπατε πρὸ τοῦ Γάμου μας, τόσα πράγματα. Συγκλονιστήκαμε ἀκούοντας μὲ προσοχὴ τὰ ἱερὰ λόγια τοῦ Μυστηρίου. Νοιώσαμε ρῖγος τὴν ὥρα ποὺ βάλατε τούς στεφάνους στὰ κεφάλια μας καὶ ψάλατε τὸ: “Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν δόξῃ καὶ τιμῇ στεφάνωσον αὐτούς”. Μᾶς κοιτάξατε στὰ μάτια, σὰν νὰ μᾶς λέγατε: ” Τώρα πιὰ εἶστε ἕνας ἄνθρωπος, ἕνα σῶμα, μιά ψυχή”. Μόλις συγκρατήσαμε τὰ δάκρυά μας».

Σημειώνω στὸ σημεῖο αὐτό, ὅτι συγκλονίζομαι, κατὰ τὴν ὥρα ποὺ στεφανώνω νεονύμφους, βλέποντας ἀπὸ τὰ μάτια τους νὰ τρέχουν δάκρυα χαρᾶς καὶ συγκινήσεως. Ἀλλὰ, πόσες φορὲς καὶ οἱ γονεῖς ἐκείνη τὴν ὥρα δακρύουν γιατί ζοῦν τὴν μοναδικὴ στιγμή κατά τήν ὁποία ἑνώνονται τὰ παιδιὰ τους εἰς Γάμου κοινωνίαν, κάτι ποὺ ἀνέμεναν μὲ μεγάλη χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση! Ὁμολογῶ, ὅτι δύσκολα μπροστὰ σὲ τέτοιες σκηνὲς δύναμαι νὰ συγκρατήσω τὴν συγκίνησή μου.

Σὲ ἄλλη περίπτωση ἄκουσα παιδιὰ νὰ μοῦ λένε: «Σεβασμιώτατε, μᾶς συνεπῆρε ἡ εὐχὴ ποὺ ἀκούσαμε: “Καὶ ἴδοις τοὺς υἱοὺς τῶν υἱῶν σου, ὡς νεόφυτα ἐλαιῶν κύκλῳ τῆς τραπέζης σου”». Ἀλήθεια τί συγκλονιστικὰ λόγια! «Νὰ δῇς τὰ παιδιὰ τῶν παιδιῶν σου, σὰν τὰ νιόκλαδα τῆς ἐλιᾶς, γύρω ἀπὸ τὸ τραπέζι σου». Τώρα ποὺ χάθηκε, ἐν πολλοῖς, ἡ οἰκογενειακὴ συνοχή, τώρα ποὺ κτυπήθηκε ὁ ἱερὸς πυλώνας τῆς οἰκογενείας ὅσο ποτὲ ἄλλοτε, τώρα, παρά ποτέ, εἶναι ἀνάγκη αὐτὴ ἡ εὐχή, νὰ γίνῃ πραγματικότητα, ἂν θέλωμε νὰ ὀρθοποδήσωμε ὡς κοινωνία καὶ ὡς Ἔθνος.

Πῶς, λοιπόν, μετά ἀπό ὅλα αὐτά πού ἀναφέραμε, κάποιοι καταστρέφουν αὐτὲς τὶς ἱερὲς στιγμὲς καὶ δημιουργοῦν τέτοιες καταστάσεις ἐντὸς τῶν Ἱερῶν Ναῶν, οἱ ὁποῖες εἶναι τελείως ξένες μὲ τὰ τελούμενα;

Πρὶν ἀπὸ λίγες ἡμέρες ἐδιάβασα σὲ μιά πρόσκληση Γάμου, τὴν ἑξῆς ἐπισήμανση: «Παρακαλοῦμε νὰ βοηθήσετε γιά τὴν ἡσυχία καὶ τὴν τάξη στὸ Ναὸ καὶ νὰ προσευχηθῆτε θερμὰ γιά μᾶς».

Σὲ ἄλλη πρόσκληση ἐδιάβασα: «Παρακαλοῦμε, μὴ μᾶς ράνετε μὲ ρύζι καὶ λουλούδια, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀγάπη σας καὶ τὴν προσευχή σας, ὥστε νὰ ζήσωμε εὐτυχισμένοι μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ».

Θὰ ἤθελα νὰ ἐπισημάνω καὶ δύο ἀκόμα πράγματα:

1. Κάποιοι ἔχουν στὸ μυαλὸ τους μιά τελείως ρομαντικὴ εἰκόνα καὶ αἴσθηση γιὰ τὸν Γάμο καὶ γιά τὸν λόγο αὐτὸ, ζητοῦν νὰ τελῆται ὁ Γάμος τους ἐκτὸς τῶν Ἱερῶν Ναῶν, ὥστε νὰ ὑπάρχῃ «ἡ κατάλληλη ἀτμόσφαιρα», ὅπως χαρακτηριστικά λένε. Σ’αὐτὸ ἐβοήθησε πολὺ καὶ ἡ ἐμπορικὴ σκέψη καὶ τὸ ἐμπορικὸ στήσιμο Γάμων στὰ λεγόμενα κτήματα, ἀπὸ τοὺς ἰδιοκτῆτες – ἐπιχειρηματίες. Ἡ δική μας ἀνοχή, ἐδημιούργησε σὲ πολλὲς περιοχὲς, μιά πολὺ κακὴ κατάσταση καὶ μιά συνήθεια οὐδόλως ἔχουσα σχέση μὲ τὴν πνευματικότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ἐξ ὅσων ἀναφέραμε παρὰ πάνω, ἀντιλαμβάνεσθε γιατί δὲν ἐπιτρέπεται ἡ ὅλη αὐτὴ ἐκκοσμίκευση τοῦ Ἱεροῦ Μυστηρίου. Δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ θυσιάζωμε τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, γιὰ τὸ κέρδος.

Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ τήν, ἀπό 19/1/2007 Ἐγκύκλιό της, «ἀπαγορεύει τήν τέλεση τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων εἰς χώρους ἀλλοτρίους τῶν Ἱερῶν Ναῶν, οἱ ὁποῖοι (Ναοί) εἶναι τό κέντρον τῆς Ὀρθοδόξου Λατρείας. Τά Ἱερά Μυστήρια δέν εἶναι κοσμικαί τελεταί, ἀλλά γεγονότα Ἐκκλησιαστικά, γεγονότα ἔχοντα ἄμεσον σχέσιν μέ τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων».

Σέ ἄλλο σημεῖο τῆς Ἐγκυκλίου ἀναφέρεται: «Διαπιστώνεται μία προϊοῦσα ἐκκοσμίκευσις τῆς τελέσεως τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων, ἰδίᾳ τῆς Βαπτίσεως καί τοῦ Γάμου, ἡ ὁποία ἐνίοτε ἐγγίζει τά ὅρια τῆς βλασφημίας, καί παρατηρεῖται ὅτι ἤδη ἀρκετοί Ἱεράρχαι ἔχουν λάβει μέτρα διά τήν περιστολήν τοῦ τοιούτου φαινομένου. Τό φαινόμενον αὐτό καθίσταται πλέον ἔντονον εἰς χώρους ἀλλοτρίους τῶν Ἱερῶν Ναῶν, ἤτοι εἰς Ξενοδοχεῖα, εἰς Κτήματα διαθέτοντα Παρεκκλήσια, εἰς τόν ἔμπροσθεν Ἐξωκκλησίων ὑπαίθριον χῶρον κ.λ.π.»

Ἐμεῖς μέ τήν ὑπ’ ἀριθμ. 306/12-5-2005, Ἐγκύκλιό μας, εἴχαμε ἤδη ἀπαγορεύσει τήν τέλεση Ἱερῶν Μυστηρίων (Γάμου – Βαπτίσεων) ὑπαιθρίως καί σέ ἰδιωτικούς Ναούς καί Παρεκκλήσια, «διά λόγους ἐκκλησιαστικῆς δεοντολογίας καί πνευματικότητος καί πρός διαφύλαξιν τοῦ κύρους τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων».

Ἐπίσης μέ τό ὑπ’ ἀριθμ. 54/31-1-2007 Ἐγκύκλιο Σημείωμά μας διεβιβάσαμε στούς Ἱερούς Ναούς καί γνωστοποιήσαμε στόν εὐσεβῆ Λαό τήν ὡς, ἐν τοῖς ἀνωτέρω, Ἐγκύκλιο τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, ἐξαπολύσαντες καί τήν ὑπ’ ἀριθμ. 478/30-7-2007 σχετική Ἐγκύκλιό μας, συνιστῶντες στούς Ἱερεῖς, «νά μή ἐνδίδουν στίς ἀπαιτήσεις, περί τελέσεως τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων ἐκτός τῶν Ἱερῶν Ναῶν, ἤ εἰς κτήματα καί ξενοδοχεῖα πού διαθέτουν παρεκκλήσια ἤ καί είς ἰδιωτικούς ναούς γιά λόγους κοσμικούς καί ρομαντικούς». Ὀφείλομε πάντως νά ὁμολογήσωμε, ὅτι δέν ἀντιμετωπίσαμε μεγάλες ἀντιδράσεις. Ὁ Λαός μας ὑπήκουσε καί τόν εὐχαριστοῦμε γι’ αὐτό.

2. Ὑπάρχει ἐσχάτως καί ἄλλο «καινοφανές» σχετικά μέ τό θέμα μας.

Ἡ τέλεση τοῦ Μυστηρίου τοῦ Γάμου κατά τήν Παρασκευή ἡμέρα, ἡ ὁποία εἶναι ἡμέρα αὐστηρᾶς νηστείας, ἀφιερωμένη ἀπό τήν Ἐκκλησία στήν Σταύρωση τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τοῦτο εἶναι ὄντως καινοφανές καί γίνεται μόνο γιά νά «διευκολύνωνται», οἱ καλεσμένοι, ἀφοῦ τήν ἄλλη ἡμέρα δέν ἐργάζονται. Τό σκεπτικό αὐτό, ὅπως καί ἄλλα παρόμοια, δηλώνουν ὅτι πολλοί ἄνθρωποι εἶναι ξένοι μέ τήν πνευματικότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Τόσο ἡ Παρασκευή, ὅσο καί ἡ Τετάρτη, ἀλλά καί ἄλλες ἡμέρες κατά τήν διάρκεια τοῦ ἔτους, εἶναι ἀφιερωμένες σέ νηστεία καί προσευχή (Μεγάλη Τεσσαρακοστή, νηστεία πρό τῆς Ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων, Δεκαπενταύγουστος κλπ). Κατά τίς ἡμέρες αὐτές δέν ἐπιτρέπεται ἀπό τούς Ἱερούς Κανόνες ἡ τέλεση Γάμου: (Εἰδική ἀναφορά γίνεται στό ἡμερολόγιο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας καί σέ εἰδικό φυλλάδιο πρός μελλονύμφους).

Πάλι μέ σχετική Ἐγκύκλιό μας, ἅμα τῇ ἀναλήψει τῶν καθηκόντων μας, στήν Ἱερά Μητρόπολη Πατρῶν, ἀπηγορεύσαμε τήν τέλεση Γάμου κατά τίς ἡμέρες Τετάρτη καί Παρασκευή.

Δυστυχῶς μέ τήν ἀνοχή τῆς Ἐκκλησίας, τελοῦνται πλέον οἱ περισσότεροι Γάμοι τήν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου, κάτι πού ἐπίσης ἀπαγορεύεται ἀπό τούς Ἱερούς Κανόνες. Αὐτό τό θέμα πρέπει νά ἀντιμετωπισθῇ μέ ποιμαντική εὐαισθησία, ἀπό τήν Ἐκκλησία, ὥστε μέ κατάλληλη κατήχηση καί προετοιμασία, νά ἐπανέλθωμε στήν σωστή ὁδό, βάσει τῶν Ἱερῶν Κανόνων, οἱ ὁποῖοι ὁδηγοῦν ἁπλανῶς στήν σωτηρία. Γνωρίζω ὅτι μέ μιά ἀπότομη τέτοια ἀπόφαση, θά δημιουργηθῇ τεράστιο κοινωνικό ζήτημα. Ὅμως ἀπό τήν ἄλλη, θεωρῶ ὅτι ἔχομε χρέος, νά κατηχήσωμε σωστά τόν Λαό μας, ἀφοῦ γι’ αὐτό θά δώσωμε λόγο στόν Θεό. Μέ τήν ἀγάπη καί τήν σωστή διδασκαλία, λύνονται πολλά ζητήματα.

Τά Σάββατα εἶναι, ἀπό τήν Ἐκκλησία μας, ἀφιερωμένα στούς κεκοιμημένους καί ἡ Κυριακή εἶναι ἡ ἡμέρα τῆς εὐφροσύνης καί τῆς Ἀναστάσεως, ὅπου ἡ Ἐκκλησία χαίρεται καί ἀγάλλεται πανηγυρίζουσα γιά τήν χαρά τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

• Τέλος πιστεύω, ὅτι ἐκεῖνοι πού θά βοηθήσουν νά ἐπανέλθωμε στήν σωστή ὁδό τελέσεως τοῦ Ἱεροῦ Μυστηρίου τοῦ Γάμου, εἶναι τά ἴδια τά παιδιά μας, οἱ μελλόνυμφοι, οἱ ὁποῖοι τοὐλάχιστον ὅταν μιλᾶμε μαζί τους, κατανοοῦν τά λεγόμενα καί στήν συντριπτική τους πλειονοψηφία ἀνταποκρίνονται στά ὅσα ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ἐπιτάσσει.

Τά ἴδια τά παιδιά βοηθοῦν νά ἐκλείψῃ καί τό ἔθιμο τοῦ ρυζιοῦ στόν γάμο, τό ὁποῖο καταστρέφει τήν ἱερότητα καί λαμπρότητα τοῦ Μυστηρίου. Γι’ αὐτό τά παρακαλῶ, νά βοηθήσουν, ὥστε νά σταματήσῃ αὐτή ἡ κακή συνήθεια, ἡ ὁποία οὐδέν προσφέρει στήν ὅλη τελετή καί ἔχει, ἐκ κακῆς νοοτροπίας ἤ μᾶλλον κακῆς ἑρμηνείας, ἐπικρατήσει. Ἔχει συνδυασθῆ ἡ εὐχή, «νά ριζώσουν τά παιδιά», μέ τό ρύζι. Εἶναι τελείως ἄσχετη ἡ μία λέξη μέ τήν ἄλλη καί ὡς πρός τήν ρίζα τους, ἀλλά καί ὡς πρός τήν ὀρθογραφία. Ἄλλο σημαίνει ἡ πρώτη καί ἄλλο ἡ δεύτερη.

Μὲ τὴν βεβαιότητα ὅτι θὰ ἐκλείψουν οἱ κακὲς συνήθειες, ὡς πρὸς τὴν τέλεση τοῦ Ἰεροῦ Μυστηρίου τοῦ Γάμου, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων Μυστηρίων, εὔχομαι ὁ Θεὸς νὰ εὐλογῇ ὅσα παιδιά μας ἔρχονται, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, εἰς Γάμου Κοινωνίαν, ὥστε νὰ ἔχουν ζωὴ εὐτυχισμένη μέσα ἀπὸ τήν πίστη στόν Θεό, πού εἶναι ὁ λίθος ὁ ἀκρογωνιαῖος καί τό θεμέλιο τῆς ζωῆς καὶ τὴν ἀδιάπτωτη μεταξύ τους ἀγάπη καὶ ἐμπιστοσύνη.

τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Πατρῶν κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ